Sàn giao dịch BĐS hết thời "ngồi mát"...

Số liệu trong một báo cáo của Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) cho thấy, tính đến cuối năm ngoái, có khoảng trên 1.000 sàn giao dịch BĐS hoạt động trên khắp cả nước với khoảng 30.000 người đã được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới, định giá BĐS. Nhưng thực ra, những sàn hoạt động thực sự hiệu quả thì chỉ đếm được trên đầu ngón tay.

Luật kinh doanh BĐS hiện hành cũng quy định rõ, để đảm bảo sự công khai minh bạch cũng như quyền lợi của các bên thì tất cả các giao dịch BĐS đều phải thực hiện qua sàn giao dịch. Tuy nhiên, nhận thấy quy định này không đạt được hiệu quả như kỳ vọng nên các nhà hoạch định đã quyết định bãi bỏ quy định này trong Luật kinh doanh BĐS 2014, và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/7 tới.

Theo quy định mới, các tổ chức, cá nhân kinh doanh BĐS không bắt buộc phải thông qua sàn giao dịch khi bán, chuyển nhượng, cho thuê hoặc cho thuê mua BĐS. Tuy nhiên, Luật kinh doanh BĐS 2014 cũng khuyến khích các bên nên thực hiện giao dịch BĐS thông qua sàn.

Quy định mới có giúp thanh lọc những đơn vị sàn hoạt động kém hiệu quả? Ảnh: Minh Thư

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, quy định cũ không thực sự cần thiết, trong đó bất hợp lý nhất là chủ dự án phải chịu khoản phí tương đương 2% doanh thu khi giao dịch qua sàn. Theo ông Châu, sàn giao dịch BĐS chỉ nên là một trong các kênh lựa chọn của khách hàng giống như các kênh lựa chọn khác như môi giới, luật sư hay công chứng… Việc bãi bỏ quy định giao dịch phải thông qua sàn BĐS là hoàn toàn hợp lý.

Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Đực, PGĐ Công ty Địa ốc Đất Lành nhận xét: Quy định bắt buộc giao dịch qua sàn không có hiệu quả gì cả, mà chỉ gây thêm khó khăn cho người dân, nhất là làm tăng thêm giá bán căn hộ. Việc người mua muốn chọn đơn vị dịch vụ hay sàn BĐS nào hoặc tìm mua trực tiếp từ chủ đầu tư là quyền của người mua. Do vậy, bãi bỏ quy định này là điều tốt cho thị trường.

Tuy nhiên, ông Đực cũng phân tích: "Từ 1/7 tới, khi quy định bãi bỏ này có hiệu lực thì giá nhà cũng không có biến động gì lớn, vì các sàn chỉ là đơn vị mua đi bán lại, cũng thuộc một kiểu đầu cơ. Cụ thể, sàn thường mua sản phẩm với giá đã được chiết khấu hoặc 'ôm' hàng vào các đợt giảm giá rồi tìm cách bán ra khi giá cao hơn để hưởng tiền chênh (khoảng 3-5%, tùy dự án, thậm chí có những dự án sàn ăn chênh 10-15%). Khoản tiền chênh mà các sàn hưởng tùy vào uy lực mua bán của thị trường, người được lợi là người biết chọn thời điểm mua vào".

Đồng thời, ông Đực cũng cảnh báo, với những sàn giao dịch thuần túy, chỉ “sống” bằng cách xác nhận các giao dịch thông qua sàn, tức chỉ làm các thủ tục pháp lý như trước đây cũng sẽ đến lúc thị trường không cần nữa, đương nhiên họ sẽ phải tự “đóng cửa”. Ngược lại, những sàn năng động nhanh chân chuyển sang công ty môi giới, vừa là nhà đầu tư thứ cấp, mua lại dự án vừa là nhà đầu tư dự án, chẳng hạn như Đất Xanh, Novaland, Hưng Thịnh…. thì chắc chắn họ lại sống “khỏe” hơn.

Đại diện Hoàng Gia Group, đơn vị tham gia bán khá nhiều dự án cho các chủ đầu tư tại Hà Nội, ông Nguyễn Vũ Cao cũng cho rằng, việc bãi bỏ quy định giao dịch qua sàn không gây ảnh hưởng gì đến đơn vị này, thậm chí doanh nghiệp còn được lợi hơn.

Cụ thể, theo ông Cao, “khi bỏ quy định này, chủ dự án sẽ không phải "chạy” qua sàn khi bán căn hộ sẽ giúp tiết giảm chi phí. Khách hàng thì bớt được phần thủ tục, đặc biệt cái lợi nữa là giúp sẽ “thanh lọc” những sàn không có năng lực, nhất là những đơn vị chuyên ngồi thu tiền xác nhận giao dịch… Từ đó còn giúp hoạt động của các sàn còn lại trở nên chuyên nghiệp hơn vì họ cũng là đơn vị phân phối dự án, “sống” bằng khả năng bán hàng để hưởng phí dịch vụ, phí môi giới”.

Tuy nhiên, một vị lãnh đạo sàn môi giới khác lại tỏ ra băn khoăn vì nếu thả lỏng quản lý, liệu nguy cơ thiếu minh bạch có tái xuất nhất là khi thị trường BĐS đang ấm trở lại? “Khi bãi bỏ quy định này có ai dám khẳng định sẽ chấm dứt được hiện tượng “thổi”, “đẩy” giá, “ăn chênh”? Do đó, vấn đề quan trọng nhất vẫn là phía các cơ quan quản lý cần phải có biện pháp 'siết' chặt quản lý các sàn giao dịch”, vị này phân tích.