Khi chia sẻ với phóng viên về dự thảo Nghị định phân loại đô thị đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến, TS. Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng Hội Xây dựng Việt Nam đã thẳng thắn nêu ra câu chuyện “chạy” loại đô thị chỉ có ở Việt Nam. Theo ông Phạm Sỹ Liêm, cần làm rõ việc phân loại đô thị có ý nghĩa gì, đem lại lợi ích gì cho người dân? Nếu chỉ để giải quyết khâu “oai” thì chẳng nên phân loại đô thị làm gì.

Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến về Dự thảo Nghị định phân loại đô thị trước khi trình Chính phủ

Liên quan đến vấn đề này, KTS Trần Ngọc Chính, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển Đô thị Việt Nam cũng chia sẻ một góc nhìn khác.

Về các tiêu chí như quy mô dân số, mật độ dân số để đạt loại đô thị đặc biệt, và các loại đô thị 1, 2, 3, 4 và 5 tại dự thảo Nghị định đưa ra thấp hơn quy định hiện hành, ông Chính nhận định rằng việc này nhằm phù hợp hơn với thực tiễn.

Lý do là các đô thị khi được nâng cấp lên đô thị thường không đảm bảo chỉ tiêu về quy mô dân số. Khi quy mô dân số không đảm bảo điều kiện để lên đô thị loại 2, 3 hay 4… thì thường các địa phương sẽ mở rộng ranh giới đô thị ra, có thể lấy thêm một số xã, một số đơn vị dân cư vào để tăng thêm dân số cho đô thị đó. Với việc đó, chính quyền đồng thời phải mở rộng hệ thống hạ tầng cho phù hợp. Rõ ràng, cách tăng dân số theo kiểu đó thì chất lượng đô thị và quá trình đầu tư phát triển vào đô thị sẽ có vấn đề.

KTS Trần Ngọc Chính cho rằng, việc phân loại đô thị sẽ giúp cả người dân và chính quyền đều được hưởng lợi.

Tuy vậy, ông Chính cũng cho rằng, riêng đối với các đô thị đặc biệt, tiêu chí quy mô dân số đạt ra là từ 3 triệu dân trở lên là quá cao, khó có nhiều đô thị đạt được chỉ tiêu này, trừ Hà Nội và Tp.HCM.

“Tuy nhiên, cũng có những đô thị rất đặc biệt về tính chất, vị thế thì tại sao chúng ta không cho là đô thị đặc biệt như Huế, Hội An, Đà Lạt…? Nếu quy mô dân số phải đạt từ 3 triệu trở lên thì dù mất mấy chục năm, các thành phố đó cũng khó mà đạt được. Như thế, đưa ra chỉ tiêu này là không phù hợp với thực tế ở Việt Nam. Do đó, cần phải nghiên cứu thêm về việc phân loại đô thị đặc biệt này”, ông Chính phân tích.

Còn đối với các tiêu chí phân loại các đô thị từ loại 1 đến loại 5 tại dự thảo Nghị định, ông Chính nhận định là có khoa học và thực tiễn hơn.

Với việc phân loại đô thị, Nghị định sẽ góp phần hoàn chỉnh hệ thống đô thị, cải cách quản lý công tác hành chính trên toàn bộ các thị xã, thị trấn… Nếu quản lý tốt thì chất lượng đô thị sẽ từng bước được nâng lên và diện mạo đô thị sẽ có sự thay đổi. Tuy nhiên, theo ông Chính, khi đã thực hiện công việc này cần phải đi vào thực chất, bởi lâu nay chúng ta làm không tốt việc này nên có những thị xã không bằng một thị trấn ở những nơi khác.

Cũng theo vị chuyên gia này, nếu nhận định rằng việc phân loại đô thị không có lợi gì cho người dân là không đúng, bởi khi nâng loại đô thị lên thì chất lượng đô thị cũng khác đi và người dân được hưởng thụ theo chất lượng đô thị đó.

“Có thể đất đai sẽ đắt lên, người dân được hưởng lợi cái này thì nhà đầu tư sẽ khó khăn cái kia… Nhưng rõ ràng, việc đầu tư vào hệ thống đô thị sẽ khiến cả người dân và chính quyền đô thị đều được hưởng lợi, tạo ra chất lượng đô thị mỗi ngày tốt hơn. Khi đô thị được tăng hạng thì giá trị về đất đai cũng khác đi, doanh thu trong từng khu vực đô thị cũng sẽ có sự thay đổi. Nếu chúng ta xây dựng được hệ thống đô thị đúng với chất lượng thì người dân sẽ được hưởng lợi theo chất lượng đô thị và các đô thị cũng sẽ cạnh tranh nhau để làm tốt hơn, xứng với thị xã hay thành phố… và cũng được hưởng lợi từ ngân sách nhà nước”, ông Chính phân tích.

Cũng theo ông Chính, mỗi đất nước lại có cách để quản lý, phát triển đô thị riêng, nhưng cũng không có quốc gia nào phân cấp đô thị như Việt Nam. Khi mình đưa ra đô thị các loại 1, 2, 3, 4 hay 5 thì người ta cũng không hiểu. Nhưng với quá trình đô thị hóa như iện nay ở Việt Nam, việc phân loại đô thị cũng là tính khoa học để phù hợp với yêu cầu phát triển của chúng ta.

“Tuy nhiên, để đạt được loại đô thị như mong muốn thì việc một số địa phương “xin” các cơ quan chức năng chiếu cố đến sự thiếu hụt một vài tiêu chí không phải là không có bởi việc phân loại đô thị vẫn rất quan trọng, hữu ích với Việt Nam, tạo nên cơ hội cạnh tranh cho các địa phương, chính quyền đô thị cũng luôn phải chăm lo vị thế của mình. Muốn vậy, các địa phương phải đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, chăm lo cho bộ máy quản lý tốt lên để nâng cấp lên loại đô thị của mình”, ông Chính nói.